Czlowiek o wielu sprawach nie mysli. Ani teraz ani najlepiej nigdy. Udaje, ze go nie dotycza, ze bylo minelo i bziuuut- koniec. A guzik. Nie ma tak. Bylam z malzonem jak wiecie w muzeum Powstania Warszawskiego. Dopiero po jakims czasie malzon mi przyznal, ze czul sie dziwnie slyszac odglosy nadlatujacych samolotow. Bo on to zna. Tylko glos spadajacych bomb brzmial w jego uszach inaczej.
Ja z kolei zaczelam grzebac w przeszlosci, z mojego punktu widzenia calkiem dalekiej, a jakze mi bliskiej. I okazuje sie, jak malo wiemy o ludziach bez ktorych nie byloby nas. O tych zyjacych z nami, kolo nas, w nas... Droga ciezka, wyboista ale wierze, ze zakonczona bedzie sukcesem. Bo w koncu kto ma o tych ludziach pamietac ja nie my, ich nastepcy? Jak moje dzieci beda widzialy trud zdobycia odpowiedzi, moze one przekaza swoim dzieciom pamiec o przodkach, w tym o mnie. Bo kiedys ja tez znikne i kto bedzie opowiadal historie malej Olenki? Olenki ktora miala byc Ania albo Sura albo kto wie, ale zostala Olenka. Zostala i Olenka i Sandy. Zycie z podwojnym imieniem to jak z podwojna tozsamoscia. Zycie miedzy dwoma kontynentami, dwiema kulturami z balastem czasem zbyt ciezkim by sie nie buntowac przeciwko codziennosci. Ale by odkryc to alter ego musze pogrzebac w historii tych ktorzy odeszli. Czy Babcia i Dziadek by sie cieszyli, ze maja mnie za wnuczke? Jakich bym miala stryjkow? Skorych do zabawy czy surowych? Nie wiem i wiedziec nie bede. Ale moge poczuc ich istnienie. Wiedziec, ze byli, zyli i byli MOI. Wiedziec, ze jestem oczkiem w lancuszku ktory ktos chcial zerwac ale mu sie nie udalo. Oczka wylecialy, ale lancuszek sie polaczyl i teraz robi koleczko.
Ikh vil bay aykh a kashe fregen, zogt mir ver es ken
Mit velkhe tayere farmegen bentcht got alemen?
Men koyft dos nisht fir kayne gelt, dos git men nor umzist
Oon dokh az men ferlirt dos, oy vi treren men fargist
A Tzvayten git men kaynem nit, es helft nisht kayn gevayn
Oy, ver es hot farloyrn, der vays shoyn vos ikh mayn.
A Yiddishe Mame,
Es gibt nisht besser oif der velt
A Yiddish Mame,
Oy vey vi bitter ven zi felt
Vi shayn in likhtig iz in hoiz ven di mame iz do
Vi troyerig finster vert ven Got nemt ir oif Olam Haboh
In vasser in fayer volt zi gelofn far ihr kind
nisht halten ihr tayer, dos iz gevis di gresten zind
Oy, vi gliklekh un raykh iz der mentsh vos hot
Aza shayne matuneh geshenkt foon G-t,
Nor ayn altichke Yiddishe Mame,
Oy, Mame Mayn!
איך װיל ביי אייך אַ קאַשע פֿרעגען, זאָגט מיר װער עס קען,
מיט װעלכע טײַערע פּאַרמעגען בענטשט ג־ט אַלעמען,
מ’קױפֿט דאָס נישט פֿאַר קײַנע געלט, דאָס גיט מען נאָר אומזיסט,
און דאָך אַז מען פֿאַרלירט דאָס אױ, װי טרערן מען פֿערגיסט,
אַ צװײטען גיט מען קײנעם ניט’ עס העלפֿט נישט קײַן געװײַן,
אױ, װער עס האָט פֿאַרלױרען, דער װײס שױן װאָס איך מײַן
אַ ייִדישע מאַמע, עס גיבט נישט בעסער אױף דער װעלט,
אַ ייִדישע מאַמע, אױ װײַ װי ביטער װען זי פֿעלט,
װי שײַן און ליכטיג איז אין הױז װען די מאַמע איז דאָ,
װי טרױעריג פֿינסטער װערט װען גאָט, נעמט איר אױף עולם הבאַ
אין װאַסער אין פֿײַער װאָלט זי געלאָפֿן פֿאַר איר קינד
נישט האַלטן איר טײַער, דאָס איז געװיס די גרעסטע זינד,
אױ װי גליקליך און רײַך איז דער מענטש װאָס האָט,
אַזאַ שײַנע מתנה געשײַנקט פֿון ג־ט,
נאָר אײן אַלטיטשקע ייִדישע מאַמע,
אױ מאַמע מײַן
I’d like to ask of you a question, tell me who knows
With which dear possession does G-d bless everyone
It cannot be bought for no money, it’s given only for free
And when it is lost, how many tears are shed.
A second is given nobody, no cry can help,
Oy, he who has lost it, he already knows what I mean.
A Yiddishe Mame
It doesn’t get better on this earth
A Yiddishe Mame,
How bitter when she is missing.
How nice and bright it is at home, when the Mame is here
How sad and dark it becomes, when G-d takes her to Olam Haba (The World to Come)
In water, through fire, she would have run for her child
Not to hold her dear, is surely the greatest sin,
How lucky and rich is the one who has
Such a beautiful gift presented from G-d
Like and old Yiddishe Mame
My Yiddishe Mame!
